من ایرانی‌ام

هنر سوزن‌دوزی

مریم یوسفی

به ظاهرم نگاه نکن! فکر نکن تیزم و بُرنده. من هم مثل شما دلِ کوچک و مهربانی دارم. دوستانم، نخ‌های رنگی هستند که همیشه هم‌بازی هم بوده‌ایم. صدای خنده و شادی‌مان وقتی به گوش آسمان می‌رسد، که جان‌بی‌بی⁽¹⁾ با دست‌های مهربان و هنرمندش ما را به بازی دعوت می‌کند. روی پارچه سُر می‌خوریم، بالا و پایین می‌رویم، می‌خندیم و با خیال‌های رنگی جان‌بی‌بی، نقش‌های قشنگی روی پارچه می‌نشانیم.

از روزی که ماجان⁽²⁾ هم به خانه‌ی جان‌بی‌بی آمده بیش‌تر به ما خوش می‌گذرد. آخر جان‌بی‌بی دلش می‌خواهد هنر سوزن‌دوزی‌اش را به نوه‌اش، ماجان یاد بدهد. دست‌های قشنگ ماجان کوچک است. من باید خیلی مواظب باشم تا در دست‌های ماجان سُر نخورم و انگشت کوچکش را زخمی نکنم. بالأخره من و نخ‌های رنگی به ماجان کمک کردیم تا نقش یک ماهی‌ِ قرمز کوچولو را روی پارچه بنشاند. آن روز دلم به اندازه‌ی دریا شاد شد و نخ‌های رنگی هم با خنده‌های خوش‌حالی ماجان گره خورد و به آسمان رسید و رنگین‌کمان زیبایی در دل آبی آسمان نقش بست.

سوزن‌دوزی

این هنر از زیباترین هنرهای ایرانی است که با دستان هنرمند زنان ایرانی با سوزن و نخ روی پارچه دوخته می‌شود. هنر سوزن‌دوزی در شهرهای مختلفی مانند اصفهان، یزد، خراسان و زنان هنرمند ترکمن و بختیاری رایج است؛ اما بیش‌تر در استان سیستان و بلوچستان رواج دارد.

هنر سوزن‌دوزی بلوچی، سال‌ها پیش در سازمان یونسکو به ثبت رسید و در سال 1397 شهر ایرانشهر در سیستان و بلوچستان به عنوان شهر ملی سوزن‌دوزی ثبت شد.

1. اسم دخترانه‌ی سیستانی.

2. به معنی ماه جهان، از اسامی دخترانه‌ی سیستانی.